Lezen: Psalm 11.

In de Franse drama film 'Des hommes et des dieux' wordt het verhaal verteld van een groep van negen monniken die in Algerije in harmonie leeft te midden van een grotendeels uit moslims bestaande bevolking. Tijdens de Algerijnse burgeroorlog wordt de vraag relevant of ze moeten blijven of juist moeten vluchten. Er ontstaat consensus onder de monniken om te blijven zodat zij hun roeping en bediening vorm kunnen blijven geven te midden van de plaatselijke bevolking.

"Vogel, vlieg weg naar de bergen!" wordt tegen de psalmist David gezegd. Breng jezelf in veiligheid, kies voor jezelf, laat de boel de boel. Wat heeft het voor zin om te blijven? Als rechtvaardige tussen de onrechtvaardigen? Als degene die het goede zoekt voor de ander tussen alle individualisten die enkel hun eigen welzijn op het oog hebben? Als vredestichter tussen alle ruziezoekers? Vlieg weg naar de bergen, want hier is alleen maar verlies. Hier zakt de grond weg onder alles wat je belangrijk vindt. Vlieg weg, zoals een vogel ook geen andere optie heeft dan weg te vliegen als de dreiging te groot wordt.

Misschien ken je dat gevoel wel. De deurknop in de hand. Klaar om voorgoed de deur uit te lopen. Klaar met dit huwelijk. Niet meer de energie om voor de zoveelste keer opnieuw te beginnen. Klaar met dat groot geworden kind dat je zo vaak pijn doet met de dingen die hij zegt of met de verwijten die zij maakt. Klaar met die collega die maar niet wil begrijpen dat het zo niet werkt. In je hart klinkt die stem; "Vogel, vlieg weg naar de bergen!"

David wijst in deze psalm echter op de betrekkelijkheid van de vlucht. Interessant gezien zijn geschiedenis waar vluchten vaak van levensbelang is geweest. David wist wat vluchten was. Voor Saul, voor Absolom. David kende de vluchtweg naar de woestijn maar al te goed.
Maar in deze psalm spreekt David vanuit de bescherming van de Heer: "Schuilen doe ik bij de Heer" begint David. Dat is het startpunt. In het licht daarvan is vluchten zinloos, want je bent nog niet op weg of de pijlen worden al op de boog gelegd, de pezen worden gespannen. Vluchten is de weg naar een pijl in het hart. Vluchten is de weg naar een blijvende verwonding. Juist op de vlucht wordt je beheerst door datgene waarvoor je gevlucht bent.

In vers vier richt David de blik vanuit de aardse situatie omhoog naar de hemel waar de Heer in zijn heilige paleis op de troon met aandacht kijkt en keurt wat op aarde gebeurd. Een beeld waar we nog wel eens moeite mee kunnen hebben. Het beeld van een God als strenge schoolmester die zuinigjes en hoofdschuddend je daden keurt en beoordeelt. Dit is echter niet het beeld wat David bij God in de hemel heeft. De Heer die vanuit de hemel met aandacht kijkt is voor David juist een bemoediging: de Heer ziet wie het geweld liefhebben. De Heer ziet de zondaren. En de Heer ziet ook wat jou en mij gebeurd. Hij ziet waar wij blijven, terwijl er genoeg reden is om te gaan. Hij ziet je geduld met je partner. Hij ziet je de woorden inslikken tegen het kind dat je pijn doet. Hij ziet het ommetje dat je loopt om even tot jezelf te komen voordat je het gesprek met je collega weer oppakt. De Heer ziet je rechtvaardigheid want Hij is zelf rechtvaardig.

Tegen alle goede adviezen in bleven de monniken in Algerije op hun post. Het zou ze alles kosten: uiteindelijk werden de meesten ontvoerd en vermoord door terroristen. Een indrukwekkende scene in de film is de viering van het laatste avondmaal waar de broeders op de muziek van het Zwanenmeer zwijgend samen de maaltijd van de Heer vieren en het vertrouwen, de aanvechting maar ook de liefdevolle overtuiging van hun gezichten af te lezen is. Roeping, trouw en geborgenheid bij elkaar maken zichtbaar hoe het schuilen bij de Heer er uit kan zien. Door hun trouw en lijden heen is de belofte waar de psalm mee eindigt hun deel: 'de oprechte zal het gelaat van de Heer aanschouwen'. Zij zijn bij God.

Ik hou van dat woord: 'aanschouwen'. Aanschouwen is meer dan zien. Aanschouwen is deel worden van wat je ziet, zoals je een zonsopgang aanschouwt: de warmte voelt en deel wordt van dat moment. De oprechte zal het gelaat van de Heer zien en in de ogen kijken van Degene die ook gebleven is toen er alle reden was om te vluchten. Degene die bleef voor jou en het onrecht verdroeg. De Heer waar je vandaag je schuilplaats mag vinden te midden van jouw situatie door te blijven en het onrecht te verdragen. Door het oordeel aan de hemel te laten te midden van het aardse onrecht. Door te weten dat je nooit alleen bent in je trouw.